Winston Churchill

matej64

Winston Leonard Spencer Churchill KG, OM (30 listopada 1874 w Blenheim Palace - 24 stycznia 1965 w Londynie), brytyjski polityk, mówca, strateg, pisarz i historyk, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, laureat literackiej Nagrody Nobla. W 2002 r. wygrał plebiscyt BBC na najwybitniejszego Brytyjczyka w historii.
[link widoczny dla zalogowanych]

Bitwa o Anglię [edytuj]

Churchill był zdeterminowany prowadzić wojnę z Niemcami do samego końca. W tym celu usunął z gabinetu zwolenników pokoju z Niemcami. Najbardziej wpływowy z nich, lord Halifax, został wysłany jako ambasador do Waszyngtonu. W swoim pierwszym przemówieniu do Brytyjczyków Churchill oznajmił, że "nie ma nic do zaoferowania, tylko krew, trud, łzy i pot" (I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat). Po kapitulacji Francji odrzucił pokojowe propozycje Hitlera. W przededniu bitwy o Anglię zapowiedział: "Obronimy naszą Wyspę bez względu na cenę, będziemy walczyć na plażach, będziemy walczyć na lądowiskach, będziemy walczyć na polach i na ulicach, będziemy walczyć na wzgórzach, nigdy się nie poddamy" (We shall defend our island, whatever the cost may be, we shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills; we shall never surrender).

Odparcie powietrznej ofensywy Luftwaffe przysporzyło Churchillowi licznych zwolenników. Sam premier o uczestnikach bitwy o Anglię powiedział, że "nigdy w historii wojen tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak niewielu" (Never in the field of human conflict was so much owed by so many to so few). Dzięki dobrym stosunkom z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem udało się uzyskać pomoc gospodarczą Stanów Zjednoczonych na zasadach ustawy o pożyczce i dzierżawie (Lend-lease Act). 14 sierpnia obaj politycy podpisali na pokładzie pancernika Prince of Wales Kartę Atlantycką, która była pierwszym krokiem na drodze do utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych. Churchill wspierał również ruch oporu w okupowanej Europie. Na jego polecenie utworzono Zarząd Operacji Specjalnych (Special Operations Executive, SOE) z Frankiem Nelsonem na czele.

Churchill wykorzystywał swój talent mówcy, aby zachęcić Brytyjczyków do dalszych poświęceń. Wiele z wypowiedzianych przez niego zdań przeszło to historii. Niektóre przykłady podane są wyżej. Inne słynne zdanie zostało wypowiedziane 10 listopada 1942 r. i dotyczyło lądowania aliantów w Maroku i Algierii: "To nie jest koniec. To nie jest nawet początek końca. Ale to jest, być może, koniec początku" (This is not the end. It is not even the beginning of the end. But it is, perhaps, the end of the beginning).

Podczas II wojny Churchill przeżył dwa ataki serca. Pierwszy w grudniu 1941 r., drugi w grudniu 1943 r.

Wielka Koalicja [edytuj]
Czang Kaj-szek, Franklin D. Roosevelt i Churchill na konferencji w Kairze w 1943 r.
Czang Kaj-szek, Franklin D. Roosevelt i Churchill na konferencji w Kairze w 1943 r.

Sytuacja polityczna i wojskowa Wielkiej Brytanii uległa radykalnej zmianie w 1941 r. Do tej pory walczyła ona z hitlerowskimi Niemcami praktycznie sama, dysponując jedynie dość ograniczonym wsparciem w postaci armii wystawianych przez rządy okupowanych przez hitlerowców państw, które rezydowały w Londynie. W 1941 r. do wojny przeciwko Niemcom włączyły się Związek Radziecki, ich dotychczasowy sojusznik, zaatakowany 22 czerwca 1941 r., oraz Stany Zjednoczone, po ataku na Pearl Harbor. Owe trzy najpotężniejsze państwa, tzw. Wielka Trójka, zdobyły decydujący wpływ na ustalanie działań wojennych i powojennego porządku na świecie. Robiły to bez udziału mniejszych państw koalicji antyhitlerowskiej, a czasami wbrew ich woli.

Z tej trójki przywódców, Churchilla, Roosevelta i Stalina, to właśnie premier Wielkiej Brytanii miał najsłabszą pozycję. Stalinowi nie ufał, ale sojusz z nim traktował jako zło konieczne do wygrania wojny (po ataku na Związek Radziecki Churchill powiedział w Parlamencie, że gdyby Hitler najechał piekło, udzieliłbym w Izbie Gmin najlepszych rekomendacji Lucyferowi). Roosevelt z kolei całkowicie ufał Stalinowi, zadowolony, że główny ciężar wojny w Europie ponosi Związek Radziecki. Jego główną obawą była możliwość zawarcia odrębnego pokoju niemiecko-radzieckiego, co Stalin umiejętnie wykorzystywał. Roosevelt zwykle popierał pomysły Stalina, na co Churchill musiał się zgodzić, gdyż Wielka Brytania była uzależniona od gospodarczej i militarnej pomocy USA. Churchill zdawał sobie z tego sprawę i już od początku swojej działalności jako premiera zabiegał o amerykańskie subsydia. Jeszcze w 1940 r. udało mu się wytargować dostawy amerykańskiego uzbrojenia do Wielkiej Brytanii, a w 1941 r. wynegocjował pomoc finansową w wysokości 1082 mln dolarów (rok później pomoc ta wyniosła 4757 mln dolarów).

Głównym celem polityki Churchilla było usunięcie oddziałów państwo "Osi" z basenu Morza Śródziemnego. Jego pomysłami były operacja "Torch" w 1942, desant aliantów na Sycylię, a w czasie kampanii włoskiej desant pod Anzio (który nieomal nie zakończył się tak samo tragicznie dla strony atakującej jak Gallipoli). Planował również przeprowadzenie inwazji kontynentu w 1944 r. poprzez zasadniczą operację desantową na Bałkanach, ale nie udało mu się tych planów zrealizować, gdyż natrafił tu na sprzeciw Stalina, który obawiał się brytyjskich wpływów w Europie centralnej i na Bałkanach. Na pierwszym spotkaniu Wielkiej Trójki w Teheranie (28 listopada - 1 grudnia 1943 r.) Roosevelt poparł Stalina i Churchill musiał zgodzić się na operację inwazyjną we Francji. Bałkańskie plany Churchilla zostały zrealizowane w szczątkowej formie poprzez desant brytyjski w Grecji i portach Albanii w październiku 1944 a następnie zbrojne rozbicie ELAS kierowanej przez komunistów najsilniejszej organizacji greckiego podziemia i uniemożliwienie w ten sposób przejęcia władzy w Grecji przez komunistów. Grecja pozostała w sferze wpływów brytyjskich a kontrola nad nią zabezpieczyła interesy Imperium Brytyjskiego na Cyprze i części Bałkanów.

Wielka Trójka zbierała się jeszcze dwukrotnie - w dniach 4 - 11 lutego 1945 r. w Jałcie (gdzie ustalono podział stref wpływów w Niemczech i Europie), oraz w dniach 17 lipca - 2 sierpnia 1945 r. w Poczdamie, gdzie powtórzono ustalenia z Jałty. Konferencję poczdamską Churchill opuścił 26 lipca, by poznać wyniki odbywających się w Anglii wyborów parlamentarnych. Do Poczdamu już nie wrócił.

dzieci z małżeństwa Blanche z Hozierem, był szwagier Blanche Algernon Freeman-Mitford, 1. baron Redesdale.

Zainteresowania [edytuj]

Kiedy nie przebywał w Londynie i zajmował się działalnością polityczną, Churchill lubił spędzać czas w Chartwell House w Kencie. Razem z żoną kupił tę rezydencję w 1922 r. Podczas pobytów w niej Churchill lubił pisać, malować oraz podziwiać słynne czarne łabędzie.

Churchill namalował ok. 570 obrazów i wykonał 2 rzeźby. Otrzymał również dyplom z Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Londynie. Po jego śmierci obrazy zostały skatalogowane przez Davida Coombsa przy wsparciu rodziny Churchillów. Coombs wydał na ten temat dwie książki. Obecnie obrazami Churchilla zajmuje się Tony Malone.

Podobnie jak większość polityków w tym czasie Churchill należał do różnych klubów i stowarzyszeń. Jeszcze jako działacz Partii Liberalnej należał do Reform Club i National Liberal Club, zaś po przejściu do Partii Konserwatywnej był członkiem Athenaeum, Boodle's, Bucks i Carlton Club. Churchill nie lubił jednak przebywać w klubach i spędzał w nich mało czasu, preferując spotkania i obiady w Ritzu lub Savoy Grill lub w stołówce Izby Gmin, razem z innymi deputowanymi.

Śmierć [edytuj]

Churchill zasiadał w Izbie Gmin do 1964 r., ale po 1955 r. wycofał się z czynnego życia politycznego i przeniósł się do Chartwell House. Pogłębiająca się depresja i niezdrowy tryb życia powodowały, że Churchill szybko podupadał na zdrowiu. Kiedy w 1963 r. przyznano mu honorowe obywatelstwo USA nie mógł uczestniczyć w ceremonii. Zastąpił go tam jego syn.

Winston Churchill zmarł 24 stycznia 1965 r. w wieku 90 lat, równo 70 lat po śmierci swojego ojca. Przyczyną jego śmierci był udar mózgu.